Beyaz Baston Körler Haftası

Her çağda bağımsızlaşma ve özgürleşmenin çeşitli araçları vardır. Bütün çağlar boyunca baston da körlerin bağımsızlaşmasını ve özgürleşmesini simgeleştiren en önemli araçtır. Basit bir değnekten evrimleşerek baston haline gelen nesnenin beyaz baston oluşunun öyküsü 20. yüzyılda başlar. 1921 yılında bir trafik kazası sonucu kör olan bir fotoğrafçı, çevredekilerin kendisinin kör olduğunu anlaması ve dikkat çekici olması için bastonunu beyaza boyayarak dolaşmaya başlar, Londra sokaklarında. Bu deneyim o denli başarılı olur ki, 1931'de Fransız Körler Örgütü, körlerin bastonunun beyaza boyanmasını ve beyaz baston adıyla simgeleştirilmesini kararlaştırır. Bu uygulama giderek yaygınlaşır ve körlerin kullandığı baston, beyaz baston olarak anılmaya başlar. Her yıl 7-14 Ocak tarihlerinde resmi ve sivil çeşitli kuruluşlar yaptıkları etkinliklerle göz sağlığının önemini vurgulamakta, görme özürlü kişilerin bu durumdan kaynaklanan sorunlarına çözüm yolları tartışılmaktadır.

Beyaz Baston 1921 yılında Londra'da trafik kazası sonucu görme yetisini kaybeden bir fotoğraf sanatçısının, dış dünyanın kendisini farketmesi için bastonunu beyaza boyamasıyla oluşmuş ve başarılı olması nedeniyle Fransa'da Körler Örgütü tarafından 1931 yılında simge haline gelmiş bir engelli hareketidir. Dünyada her yıl Ocak ayının ikinci haftası olan 7-14 Ocak tarihleri arası Beyaz Baston Körler Haftası olarak anılmaktadır.

Baston kullanımı; görme engellilerin çarpma, düşme, yaralanma, sakatlanma riskini azaltır, yürüyüş ve fiziksel aktivitede bulunan engellilerin motor becerilerini geliştirir. Kendilerine güven duygusunu, sosyal etkinliklere katılma ve bağımsız hareket edebilme yeteneklerini artırır. Beyaz baston körlerin bağımsızlaşmasının ve özgürleşmesinin sembolüdür.

Körlük, görme yeteneğinin bulunmaması ya da yitirilmiş olmasıdır. Görme merkezinin ya da görme sinirinin zarar görmesi sonucu ortaya çıkabildiği gibi, doğrudan gözlerden de kaynaklanmaktadır.

Doğumsal kaynaklı körlük nedenlerinden bazıları; annenin gebeliği sırasında geçirdiği kızamıkçık (rubella), parazit enfeksiyonu (toksoplazma), nadir de olsa su çiçeği (varisella), bazı ilaçlar, radyasyona maruz kalmak, kazalar ve kalıtımsal etmenlerdir.
Kalıtımsal retina bozuklukları, tavuk karası (retinitis pigmentosa), görme siniri dokusunda gerilik, doğuştan katarakt ve glokom, göz küresinin küçüklüğü veya yokluğu, retinoblastoma (tümörler) ve albinizm, erken doğum, beyin zarı iltihabı (menenjit), trahom hastalığı, A vitamini eksikliği de körlüğe neden olabilir.

Sonradan oluşan körlük nedenlerinden bazıları; katarakt, göz tansiyonu (glokom), sarı nokta hastalığı (makula dejenerasyonu), retina yırtılması (retina dekolmanı), ileri evre şeker hastalığı, iş ve trafik kazaları, göz iltihapları, beyin tümörleri, multiple skleroz (MS) ve göz kazalarıdır.

Her yaş grubunu ilgilendiren göz kazaları; hafif görme bozukluğundan gözün tüm kaybına kadar durumlara neden olabilir. Bu tür kazalarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Acil müdahale gözde kalıcı zararların oluşmasını engellemek açısından son derece önemlidir.

Beyaz Baston Körler Haftasıyla farkındalık oluşturma ve çözüm amaçlı yürütülen etkinliklerle göz sağlığının önemi vurgulanmaktadır. Ayrıca görme engelli kişilerin sorunlarına çözüm yolları aranmaktadır. Bu konuda toplum olarak bilincin artması, kamu, özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin üzerine düşeni yapmasıyla engellilerin topluma katılması ve bütünleşmesi kolaylaşacak ve yaşam kaliteleri artacaktır.